Op het einde van de Burgemeester Zwaansweg, in de schaduw van de geluidsschermen van de Maasroute, staat op een historische plaats sinds 1995 een Mariakapel ‘ter herinnering en gebed en om verdraagzaamheid onder bescherming van Maria van Fatima’. Hier stond op het einde van de Tweede Wereldoorlog de BOX, één van de openbare schuilplaatsen voor evacués en vluchtelingen. Later, tot september 1945, was het gebouw in gebruik als noodkerk. De bouw van de kapel was een initiatief van pastoor Piet Goedhart (1939-2013 ), in Vlijmen pastoor in de periode 1994-2004, ter herinnering aan 50 jaar bevrijding. Op 5 mei 1995 werd de kapel door mgr. J. ter Schure, bisschop van ’s-Hertogenbosch, ingezegend. Bij de inwijding werd een vuur ontstoken, dat een groep DAK-atleten (Drunense Atletiek Klub) vanuit Wageningen had overgebracht. Het monument was een ontwerp van Vlijmens architect Cor van Hout.

De BOX

Het tweelaagse vierkante pakhuis met kelder was eigendom van Van Wagenberg-Festen, een bedrijf met een leerlooierij en een handel in groente en fruit. In juni 1914 werd door Andreas van Wagenberg de eerste steen gelegd. Het gebouw diende vóór de oorlog voor opslag van manden en kuipen voor hun export van groente en fruit naar jamfabrieken, voornamelijk in Engeland. Na de oorlog diende het gebouw voor de conservenfabriek Jonker Fris in Heusden. In 1975 werd het gesloopt en het terrein is nu de parkeerplaats van zwembad ‘Die Heygrave’.

Schuilen en bidden

Eind oktober 1944 begonnen de beschietingen op ’s-Hertogenbosch, waarna velen uit die omgeving richting Vlijmen vluchtten. De BOX was één van de openbare schuilplaatsen en er waren momenten dat er wel 400 personen hun toevlucht zochten. Op 25 oktober 1944, begonnen de beschietingen vanachter het Afwateringskanaal ook naar Vlijmen. Veel buurtbewoners en bewoners van het gebied vanaf Heusden tot aan Bokhoven moesten evacueren en kwamen naar de BOX in Vlijmen. Door het oorlogsgeweld werd de kerk St. Jan Geboorte onbruikbaar en de kerkgemeenschap week uit naar de kelder van de BOX. Deze is tot september 1945 als noodkerk in gebruik geweest. Voor kerkdiensten was het primitief ingericht met een klein altaar en de gelovigen zaten op met doeken afgedekte manden. De dagelijkse H. Missen werden opgedragen door pater dominicaan A. van Wagenberg en P. Breugelmans, pastoor van Bokhoven.

De kapel

De kapel werd ingericht met een Mariabeeld, een kunstwerk van pater Raymundus van Kessel van Abdij Mariënkroon. Er hangen enkele informatieborden en is er een gedenksteen geplaatst met de tekst ‘Steen ter herinnering aan het schuilen door Vlijmenaren tijdens de bevrijding eind 1944’. Verder is er enige versiering met kunstbloemen en een lichtje. In april 2017 waren er vernielingen en werd het hoofd van het beeld Maria van Fatima afgebroken. Het huidige beeld is dus een vervanging. Ook is er een hekwerk met gesloten poort gekomen, waardoor de gebedsruimte verdwenen is en er ook geen mogelijkheid meer is om een kaars op te steken.

Bart Beaard