Marie van de Middelhaai geeft al bijna 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij, die anno 1890 is voorzien van een herd (huiskamer), een geut (keuken met pomp), een plee enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken, spreekt in Vlijmens dialect en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof. De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht van de monumentale huiskamerramen, waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van het levend museum van Marie voorgoed verloren zal gaan. Marie diende een beroepschrift in en beschrijft wekelijks , in afwachting van de rechtszaak, haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.

In ‘n aauwverwetse bóéderijbiótóóp vèènde aalt aauwverwetse dinger, krek ès ’n *kamminet. Dè’s ’n hil deftege kaast die ge vruuger in alle gróòte bóéderijen zaagt staon. Ze hè ‘ne *geschölpte ronden bóvekaant, twéé deuren en onderaon ’n dik bùìkske mi-j-‘n stel laoien. Ik ha-d-er nóòt gin, omdè-j-ik ’n boerin zonder centen zè, mer sééns ik dèùr óóns burgemisteres zè geridderd, is ’t hier ’n kómen en gaon van c’deau’s! ’t Begon mi-j-’n dóòpjepunneke mi-j-’n mutske en ’n dóòpkléèd, tóén ’n stelleke ondermutsen van de gróòte Vlèèmese muts en ’n pàòr Vlèèmese rouwmutskes en ók nog ’n prachteg schilderij geschilderd dèùr Mari van Dórke d’n Húíb. En tóén kréé’k ók nog zun defteg Braobaants kamminet àòngebójen! Ries ùìt Wolk ha dè geörven, mer hij kos ‘em èèges nie kwèèt: vus te gróòt, war. Tóén docht ie àòn dieje gróòten herd van mèèn hier. Ik víél dus mi m’n néús in de bótter en in goei bótter ók nog ‘es!

Ik docht ‘em tussen m’n raom in te zetten op de plek van óóns Merikes piano; die dus mi-j-óónzen bùùrman nàòr ’t bakhúís geslèpt. Man, man, wè’n *bezwaai! Mer die kaast waar gin gezicht daor: ze léken éèn gróòt donker gat tége’t licht van baai m’n raom in. Tégen d’éènegste aander muur stóón m’n hoekkaast. Die zette toch in ‘ew kéúken, zéén Ries. Nou, tóén hemme hier ‘n gróòte kaasteverhúízing gehaauwen, za’k mer zeggen. In d’n hoek in de kéúken hong àòn d’n éène hoekskaant m’n pannerek en stóón tégen d’n aanderen hoekskaant m’n kéúkekaast. Dè pannerek d’raaf, de kaast eweg. Tóén moesen er ók nog ‘n pàòr raandjes van m’n hoekkaast aaf, aanders paaste ze nie dèùr m’n kéúkedeur. Man, man, wè’n geotter toch! De piano wir trug d’n herd in, aanders paaste m’n kéúkekaast ’t bakhúís nie in, ’t pannerek wir opgehangen, krek ès de kaastraandjes, m’n spiegel en m’n krúísbééld. Tóen m’n Vlèèmese mutsen in’t kammenet gestald. Wèèrk (vèùr de Hàòrstéég: wark) hebben is niks, war, mer wèèrk (vèùr de Hàòrstéég: wark) haauwen!

Mer ‘t stàò prachteg schôn. Inkelt nog boenwaas d’r op. Ik wóón nou echt vórt op staand. Dè komt: dè kammenet, dè komt ùìt de Milliestraot, waor al die kaasten van húís staon en waor aalt de gróòte mannen wónden: d’n börgemister, de zaodhandeldirrecteuren, noemt mer op. Làòt Ries z’n grutvaoder nou toch de *gemintesic zèèn: Píét Achten. Z’n dochter Bella, Ries z’n taante, hì die kamminetkaast rond ’t jaor 1970 gekocht gehaad ùìt ’n bóéderij flak bij hullie húís op Millie nummero 24. En nou zè-j-ik toch zù neisgìèreg ùìt welke bóéderij m’n kamminet nou krek komt. Meschient kande gullie mèèn daor bij helpen? Houdoe, war. Marie

Woorden ùìt m’n woordeboek:

kamminet = kabinet

geschölpt = gewelfd

bezwaai = groot, zwaar karwei

gemintesic = gemeentesecretaris

Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl