Marie van de Middelhaai geeft al bijna 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij, die anno 1890 is voorzien van een herd (huiskamer), een geut (keuken met pomp), een plee enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken, spreekt in Vlijmens dialect en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof. De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht van de monumentale huiskamerramen, waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van het levend museum van Marie voorgoed verloren zal gaan. Marie diende een beroepschrift in en beschrijft wekelijks , in afwachting van de rechtszaak, haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.

In ‘n aauwverwetse bóéderijbiótóóp vèènde aalt aauwverwetse dinger, krek ès bevóbbeld sondegse theelépeltjes. Ik heb al jaorenlang hil véúl sondegse theelépeltjes, van die hîl deftege, van die duur. En dè vèùr ’n boerinneke zonder centen, war. Ik ha ze gehaad van méénsen die ’t schôn vonnen om daormee op de zondeg, bè-j-’t *bekske hier tussen m’n rondlèèding en ’t concert in d’n herd in, te kannen rúúren. D’r stàòn boerinnekes op, bòèrkes, bluumkes, ’n bôtje mi-j-‘n zèèltje … De allerschônste waren de méúletjes mi wiekskes; die wiekskes konnen echt ronddraaien! Op de zondeg dan haolde-n-ik aalt die sondegse theelépeltjes tevèùrschèèn. Dè hèùrt nou immel op de zondeg. Alleman von dè harstigge schôn: ze déénen ammel niks ès bè d’rèègen en bè mekare kèèken wè-j-of dè-t-er op d’r lépeltje stóón. Kaaigezelleg. En ruuren dè se dan ammel déénen, war. Wàòrom die lépeltjes èènek theelépeltjes gehieten zèèn, dè wéét ik nie krek, want ge kant er ok hendeg zat mee-j-in de koffie ruuren, zékers ès ge hil *zúút en *góéd róms zet, want dan hedde véúl te ruuren, war. Mi die sondegse lépeltjes ruuren, dè waar echt ’n *aoreghèd. Mer wè dinkte? Be d’n omwaas miste-n-ik op ‘nen dag zun méúletjeslépeltje mi draaiende wiekskes. Ik docht nog: gevallen. Ikke zúúken onder de tàòfel en de stóélen; niks, war. Tóén onder m’n kaast en aachter de piano van óóns Mariken zaoleger, mer nerges niks nie. Toen ik bè d’n omwaas almèr minder lépeltjes óver híéf, wies ik ’t zéker: theelépeltjesdíéven! Te lange leste ha’k er vórt te wèèneg óver om alleman nog mi-j-’n sondegs theelépeltje te kannen laoten ruuren! Tóén hè’k er *van èèremoei (vèùr de Hàòrstéég: aaremoei) mee op moeten haauwen. Toch îwwege sund, war, want die theelépeltjes die tóverden bè alleman ‘ne lach op d’ren dag en dè gunde toch alleman? Dè’s toch ’t schônste wè ge iemes kant géven, of nie?

Nou is-t-er vleei wèèk hier toch wir wè gejat: ‘ne cattechismus. Dè moet, déénk, ‘nen hillen *ontstraante gedaon hebben. Die zal mi de Paosen wel hil wè te biechten hebben of aanders strakke hìèrbóven.

Ik déénk dè zuk geboefte nie wit, dè se nie inkelt ’n schôn theelépeltje of ‘ne cattechismus of zó jatten, mer *meepessaant ok dieje lach op d’n dag van hil véúl méénsen, die d’r aanders ammaol plezier àòn han kannen hebben.

Dàòrom wil ik alleman, die hier óòt d’éèn of d’aander gejat hè, vraogen ’t spul trug te bringen. Ge kan ’t gewóón bè m’n aachterdeur nirleggen. Houdoe, war. Marie

Woorden ùìt m’n woordeboek:

bekske = kopje koffie of thee

zúút = zoet

góéd róms = heel rooms, veel (koffie)melk gebruiken

aoreghèd = aardigheid, heel leuk om te doen

van èèremoei/aaremoei = van arren moede = van ellende

meepessaant = tegelijkertijd

ontstraante = brutaal persoon

Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl