Marie van de Middelhaai geeft al bijna 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij, die anno 1890 is voorzien van een herd (huiskamer), een geut (keuken met pomp), een plee enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken, spreekt in Vlijmens dialect en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof. De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht van de monumentale huiskamerramen, waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van het levend museum van Marie voorgoed verloren zal gaan. Marie diende een beroepschrift in en beschrijft wekelijks, in afwachting van de rechtszaak, haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.

In ‘n aauwverwetse bóéderijbiótóóp vèènde aalt aauwverwetse dinger, krek ès ’n *maaidóreheg. Mì die maaidoreheg van mèèn hè’k al hil wè mì meegemàòkt. Hedde gullie wel ‘es gehèùrd van de maaidorestippelmotrups? Nou, ik ha-d-er ók nog nóòt nie van gehèùrd en gezíén ók al nóòt nie.

‘t Begos mi *spinnekoppen in m’n maaidoreheg: hier en daor zón plek, witte nie. Dè kande wel ‘es hebben, docht ik. Ik lig nie wakker van ’n pàòr spinnekoppen. Mer ‘s jaors d’rop léken m’n maaidoreheg éèn en al spinnekop: van bóven tot onderen, van links tot rechs niks ès spinnekoppen! Tóén ik die ‘es góéd bekéék, zaag ik d’r gin inkele spin in zitten, mer gruwelek véúl klèèn rupskes, van die donkergrèèze mi-j-’n zwart köpke en àòn swirskaanten ’n rij zwarte puntjes. Die *kroelieden mi duuzeden dèùr die spinnekoppen hénen. Wè zeg ik? Mì miljóénen!

Ik vroeg m’n èègen aaf wè’k nou toch àòn m’n fiets ha hangen, dus ikke-n-óveral rondvraogen wè tè vèùr rupskes waren. Nou, rupskes van de maaidorestippelmot dus. De maaidorestippelmot is ’n wit stippelmotje van mer ‘ne centiméter lang en nog ginnen halve centimeter bréèd mi witte vléúgeltjes mì-j-‘n pàòr klèèn zwarte stippeltjes d’rop. Ze doen gin vlieg kwaod, die stippelmotjes, mer die rupskes d’rvan, war, die spinnen al ‘ew maaidores himmel vol mi spinsel. Dè spul plekt zó hard, dè gin inkel vógeltje ‘t waogt om die rupskes mer peberen te vangen. Zódoende kannen ze hendegzat ‘ew maaidoreheg pontificaol kaol frèèten. Dan zitte in de zómerdag mi-j-’n kaolgefrèèten heg vol plekkende spinnekoppen en miljóénen kroeliënde rupskes. Ge krèègt al jéúk è’ge’t inkelt ziet, làòt staon ès ze-n-‘ew heg compléét kaolgefrèèten hebben en mi s’n allen nog aalt gruwelek véúl honger hebben. Dan gàòn ze, op zuuk nàòr frèèten, àòn de gróòte rupsetrek beginnen! Ze begossen m’nen *àòngaank óver te stèèken van m’n maaidóreheg nàòr m’nen houtwal.

Ik móóg ’n hóògedrukspúít léènen ùìt de bùùrt om m’ne stoep schôn te spúíten mer ik hè‘m ók op m’n heg losgelaoten. Ik spóót er alle rupskes mi al hullieje plekzooi zó ùìt, krek ’n Ajax-reclaomefilmke! Ze wieren d’r mi duuzeden ùìtgespóten mer ze kwamen tóén gadsamme-n-óveral terèèchte tot binnen àòn toe. Ik wier d’r gewóón aokelek van. Ikke de Hóògeschóól Waogeningen bellen. Tégen maaidórestippelmotrupskes is gin krúíd tégen gewaassen, zéénen ze, ge moet ze gewóón ùìtzitten; ‘ew maaidóreheg lijdt er niks mee, die gàò strakke vanèèges wir gruuien.

Mer ik zó Marie nie zèèn ès ik er m’n boerinneverstaand d’r nie op los ha gelaoten. Mi d’n illektrieke stofzúíger hè’k tóén hil m’n maaidoreheg af stàòn zúígen en de rupskes verdwénen hier vèùrgóéd ès snîw vèùr de zon mi spinnekoppen en al. Houdoe, war. Marie

Woorden ùìt m’n woordeboek:

maaidoreheg = meidoornheg

spinnekoppen = spinrag

kroelieden = krioelden

àòngaank = toegangspaadje

Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl