Wie door Heusden langs het voormalige stadhuis wandelt, kan niet om het stadscarillon heen. Dat geldt ook voor de Lambertuskerk in hartje Drunen. Muziek en het Carillon horen bij Heusden en Drunen. In het kader van het Jacob van Eyckfestival worden er openluchtconcerten georganiseerd.

Door Hans van den Eeden

Jacob van Eyck is onlosmakelijk met de vesting Heusden verbonden. Dit komt niet op de laatste plaats, omdat de internationaal vermaarde stadsbeiaardier en componist rond 1590 in Heusden is geboren. In deze periode zorgde stadspijpers en speellieden, die in dienst waren van de stad, voor muziek op de straten. Rond 1650 maakte het klokkenspel in de vesting een enorme bloei door.

Torenklok

Ook waren enkele inwoners van de vesting in dienst van de magistraat om de uren van de torenklok van het monumentale stadhuis te slaan. De grote roem van de stadsmusici was in 1675 voorbij toen de Heusdense toren voorzien werd van een mechanisch klokkenspel. Heel geliefd waren de beiaardconcerten. Deze werden omschreven als ‘een zinnelijk luchtbanket van noten’ of als ‘tamme engelen, die zich in de bomen van de gracht neerlieten’. Uit een Heusdense stadsrekening uit 1623 blijkt, dat Jacob van Eyck in dienst van de stad werkte. Dit als ‘klokkensteller van het carillon in de toren van het stadhuis’. Voor het ‘stellen van de stadtshorologie op den thooren’ ontving hij jaarlijks een vergoeding van dertig gulden. Jonkheer Jacob van Eyck was vanaf zijn geboorte blind. Van Eyck woonde in het prinsgezinde Heusden. Hij zette nieuwe melodieën op en ontwikkelde de automatische speeltrommel van het Heusdense carillon. Verder bespeelde hij het incidenteel ook hand- en voetmatig. Ook nam hij initiatieven om kwaliteit te verbeteren. In verband met zijn kwaliteiten werd de Heusdenaar in 1625 onder andere beiaardier van de Utrechtse Dom. Hij beschikte over een uitzonderlijk goed ontwikkeld gehoor. Hij ontdekte hoe klokken na het gieten zuiver gestemd konden worden. Vast staat dat de Heusdenaar internationaal befaamd werd.

Stadhuisramp

Tijdens de stadhuisramp van 5 november 1944 werd het stadscarillon van Heusden ernstig verwoest. Na de opening van het nieuwe stadhuis bleek dat nog maar 1 procent van de stukken gespeeld kon worden. Als reflex op de dramatische gebeurtenis schreef Harry Poll symbolisch het gedicht. ‘Mijn carillon is dood’. Hiermee verwoordt hij, dat door de verwoesting van het historische carillon het hart uit Heusden was verdwenen. Bij herdenkingen wordt het gedicht nog voorgedragen.

Met veel ambitie is daarna het carillon opgeknapt. Vermakelijk zijn de ruitertjes bij het stadhuis carillon, die om het halve uur met een knipoog een ‘luchtje komen scheppen’. Thans kunnen alle stukken en composities, die voor het carillon zijn geschreven, worden gespeeld. Een plaquette en een gedenkteken aan de zuidzijde van de Breestraat herinnert aan de blinde stadsbeiaardier.

St.Lambertuskerk

Tijdens het Jacob van Eyckfestival staat ook het carillon van de Sint Lambertuskerk in Drunen in de schijnwerpers. Door de Duitse bezetter is in1944 de kerktoren, die als uitkijkpost werd gebruikt, vernield. Bij de aanvankelijke plannen van de herbouw van de kerk maakte de kerktoren hiervan geen deel uit. Dankzij een gift van Lips werd het mogelijk om toch een kerktoren te bouwen waar een carillon, betaald door Lips, een plaats kreeg.

Blokfluitdag

Vast staat, dat Van Eyck ook bekend is voor zijn liefde voor het blokfluitspel dat hij heeft ontwikkeld. Blokfluitisten beschouwen de ‘Heusdense blinde meester’ als hun ‘aardsvader’. In Het Pieck in Drunen zal als onderdeel van het Jacob van Eyckfestival extra aandacht aan de blokfluit worden besteed. Zo zal op zaterdag 1oktober tussen 09.30-17.00 uur de Brabantse Blokfluitdag in Drunen worden gehouden. Deze ‘samenspeeldag’ wordt in het Pieck gehouden.

Openlucht concerten

De concerten worden door gerenommeerde stadsbeiaardiers uit Nederland en België verzorgd. Deze concerten zijn in de openlucht -gratis- te beluisteren. De concerten duren drie kwartier. Het beluisteren kan op zowel een ‘leugenbankje’, op een eigen klapstoel als hangend op een muurtje. Dit festival wordt mede mogelijk gemaakt door de Heusdense Stichting Jacob van Eyck.

Programma:

Heusdens voormalig stadhuis: vrijdag 29 september 19.15 uur; zaterdag 30 september 13.00 en 19.15 uur; zondag 1 oktober 13.00 uur.

Drunen Lambertuskerk: vrijdag 29 september 19.15; zaterdag 30 september 13.00 uur; zondag 1 oktober 13.00 uur.

De gemeente Heusden ondersteunt via een subsidie het festival. Het festival wordt ook in Den Bosch gehouden. Zie: www.jacobvaneyckfestval.nl.