De stadsgrachten van de vesting zijn een populaire plek voor sportvissers. De gracht is op sommige plaatsen ruim elf meter diep. In de jaren tachtig zijn enorme hoeveelheden aarde uit de grachten voor de ophoging van de wallen gehaald.

Door Hans van den Eeden

In verband met de verbetering van de stadswallen was het noodzakelijk om deze op te hogen. Aanleiding was de restauratie van Heusden. Als de Rijksdienst voor Monumentenzorg de gemeenteraad niet stevig op de vingers had getikt, waren de wallen in de grachten geschoven. Thans genieten veel sportvissers van hun passie, de natuur en de rust. Op de stadsgrachten is watersport taboe. In het verleden was in de wintermaanden het Oude Maasje aan de Steenweg voor schaatsers erg populair. Veel Heusdenaren, waaronder schoolkinderen, vermaakten zich kostelijk op het ijs. Door de IJsvereniging Heusden werden schaatswedstrijden georganiseerd. Ook kon bij de ‘koek en zopietent’ warme chocolademelk worden gedronken. In verband met het veranderende klimaat lijkt deze ‘Heusdense IJstijd’ verleden tijd.

Dobber

Anno 2023 is de vissport in trek. Regelmatig strijken vissers, in alle jaargetijden, met hun tentje, een thermoskan met koffie en een borrelflesje aan de waterkant neer. Ook de Stadshaven is populair. “Ik kom vanuit Oost-Brabant graag naar Heusden en zet mijn koepeltentje aan de waterkant op. Omdat ik op 1 maart geboren ben is mijn sterrenbeeld ook vis. Vaak ga ik alleen en soms gaan mijn vrienden mee. Naast de vissport gaat het mij – zonder mobieltje- om te onthaasten. Ik tuur naar mijn dobber en als ik beet heb gooi ik de vis terug. Ondanks dat ik alleen ben voel ik me veilig. Soms gaat mijn vriendin mee en dan gooi ik graag een extra visje uit”, grapt Pim van Sneek.

De visstand wordt goed in de gaten gehouden en regelmatig in kaart gebracht. Er wordt van verschillende vangmethoden gebruik gemaakt. Het gaat hierbij om de soort vis, de lengte, hoeveelheid en kwaliteit. Als de vissen zijn onderzocht worden ze weer terug gezet. Hierbij wordt gebruik gemaakt van verschillende methoden, zoals met kleinere netten. In ondiepe plaatsen wordt overgeschakeld op de elektrische methode. Door een korte stroomstoot in het water wordt de vis even verdoofd. Het gaat hierbij vaak om paling, bliek, voorn of brasem maar ook om karpers.

Invalidesteiger

Het zijn onderzoeken die ook bij de politie niet onopgemerkt bleven. Dat bleek in november 1996. Via een politie helikopter werden vermeende ‘ongeregeldheden’ bij de Heusdense gracht gemeld.

De toegesnelde politie constateerde verbaasd, dat er met boten op de gracht werd gevaren. Verder werd er met grote netten gevist. Dat is verboden.

Uit nader onderzoek bleek, dat er in opdracht van de Heusdense Hengelsportvereniging een wetenschappelijk visserij onderzoek werd

gehouden. Omdat de hoeveelheid van de vangst gigantisch was, werd nog even aan de ‘Wonderbare Visvangst’ gedacht.

Bijzonder is de invalidesteiger die vanuit de vesting richting Heesbeen in 1987 is aangelegd. Deze steiger is geschikt voor gehandicapte sportvissers. Bij de aanvankelijke plannen in 1983 was er een plan om bij deze steiger een optrekje om te schuilen te realiseren. Zo ver is het nooit gekomen. Pal naast de invalidesteiger is ook een algemene steiger. Vanuit deze steiger kan men met een roeiboot ook de gracht op.

Hengelsportvereniging

De Heusdense grachten zijn onderverdeeld in de grachten 1, 2 en 3. Gracht 1 is aan het westelijk deel van de vesting gelegen. Met haar 18 hectare is het de grootste gracht van Heusden. Ongeveer zeven hectare omvat de middelste gracht 2 met een diepte van gemiddeld 11 meter. In het noordoosten ligt gracht 3 met een oppervlakte van 3 hectare en is gemiddeld ruim zeven meter diep.

Aanvankelijk had Heusden-vesting - net als andere kernen - een eigen hengelsportvereniging. Op 1 januari 2020 zijn de Hengelsportvereniging Heusden, De Parelvissers, Vissers Geduld, De Hut Vlijmen en Hengelsport vereniging Haarsteeg gefuseerd. Onder de naam Hengelsportvereniging Heusden gaan ze samen verder. Daardoor is de hengelsportvereniging de grootste sportvereniging in de gemeente Heusden. Door de fusie zijn er veel mogelijkheden voor wedstrijden, belangenbehartiging, waterbeheer en uitwisseling. De vereniging zet zich in om meer jeugd en jongeren bij haar activiteiten te betrekken. Op 21 oktober wordt er door de actieve Hengelsportvereniging een feestavond georganiseerd. Vaststaat, dat veel Heusdense sportvissers zich bij een goede vangst zich ‘als een vis in het water’ voelen.