Trein beschoten
Op 16 augustus 1944 schrijft de Nederlandse Spoorwegen een brief gericht aan de burgemeester van Vlijmen. Hierin staat dat trein 5810 tussen Den Bosch en Vlijmen is beschoten bij km 42.1. De trein is daar om ca 12.20 uur vanuit de lucht beschoten en daarbij is de leerling-machinist Adriaan van Liere, geboren 5 januari 1921 te Den Bosch, dodelijk gewond geraakt. De machinist Johannes Albertus Exterkate raakte ernstig gewond. Door dr. Martens is aan Van Liere en Exterkate medische hulp verleend. Van Liere is naar het Groot Ziekenhuis gebracht en het lijk is door de politie in beslag genomen. Exterkate is door dr. Martens per rijwiel naar Vlijmen vervoerd en vandaar per auto naar Den Bosch. De locomotief is stuk geschoten en moest buiten dienst gesteld worden.
Burgemeesters vacature
In augustus 1941 vraagt de commissaris van de koningin van Noord Brabant in verband met een benoeming in een burgemeestersvacature om nadere info over A. van den Dobbelsteen uit Tilburg. De burgemeester van Vlijmen meldt dat Van de Dobbelsteen als boekhouder bij mandenfabrikant Prinsen & van Halder Bros zeer lastig is geweest. Hij woonde in Haarsteeg, gemeente Hedikhuizen en was destijds gemeenteraadslid. Later is hij benoemd tot gemeente-ontvanger. In de gemeenteraad van Hedikhuizen was hij een zeer scherpe oppositieman. Na de vereniging van Haarsteeg met Vlijmen in mei 1935 is hij gekozen tot lid van de gemeenteraad van de gemeente Vlijmen. Op 1 augustus 1937 is hij vertrokken naar Tilburg. Hij heeft een zeer lastig driftig karakter en geeft zijn mening nooit prijs voor een andere. Navraag bij de mandenfabrikant leverde het volgende bericht op:
’Omdat Dobbelsteen geen borg kon krijgen om ontvanger te worden bij de gemeente Hedikhuizen kreeg hij 3 obligaties van 1.000 gilden per stuk in bruikleen van zijn werkgever. Hij betaalde daarvoor per jaar 120 gulden rente aan de firma. Na opheffing van de gemeente Hedikhuizen duurde het tot 1937 dat de gemeente Heusden deze obligaties teruggaf aan Van den Dobbelsteen. De teruggave bleef onbekend bij de mandenfabrikant. Van den Dobbelsteen nam ontslag bij de firma en ging werken bij een schoenenfabrikant in Hilvarenbeek. Hij kreeg een schitterend getuigschrift van Van Halder mee. Pas daarna vernam men dat hij de obligaties al teruggekregen had van de gemeente Heusden. Hij verklaarde bij navraag dat hij de eigenaar was. Later heeft hij nog wel een schuldbekentenis getekend. Omdat hij in 1939 failliet werd verklaard ontving de firma slechts een uitkering van fl. 61,36.’
De burgemeester van Vlijmen beëindigt zijn brief dat naar zijn mening Van den Dobbelsteen niet in aanmerking komt voor een benoeming tot burgemeester.
Politie rapporten
Eind 1943 worden er maandelijks door de politie rapportages opgesteld over de situatie binnen de gemeente Vlijmen. Ze bevatten soms mededelingen die voor velen onder ons onbekend zijn.
Rapport okt/nov 1943: Het personeel bestaat uit 7 onderofficieren en 2 marechaussees. De politie heeft de opdracht zich tegenover de bevolking rustig en waardig te gedragen.
Op 8 november is bij N. Mommersteeg, wonend B47 te Vlijmen een raam van zijn woning ingegooid. Hij is een lid van de NSB, de dader is niet gevonden. Op 11 november is om ca. half vier een vijandelijke parachutist in een boomgaard in Haarsteeg terechtgekomen. Hij heet Roberien Jonson, oud 20 jaar, hij woont in Milfroed in Amerika. Hij is door de gendarmerie uit Den Bosch meegenomen.
Op 15 januari 1945 het volgende bericht: de in bewaring gestelden en geïnterneerden werden opgesloten in de Fraterschool. De capaciteit van deze gebouwen is geschikt voor ca. 20 tot 25 personen. De kampcommandanten zijn: W.A.G.M. van der Ven en Herm. H. Boom, beiden uit Vlijmen. Twee tot vier personen werden afwisselend belast met de bewaking. Thans zijn nog enkele personen aanwezig die door de Politieke Recherche te Den Bosch in bewaring zijn gesteld.
Op 12 juli 1946 doet de burgemeester van Vlijmen een opgave van de namen van 6 ex-politieke gevangenen uit de gemeente Vlijmen, te weten: G.R. van der Ven, oud burgemeester, Kapelaan Henricus Johannes Hoek, nu wonend in Berlicum, M.J.M.C. Mommersteeg (Giel), F.C.J.A. Suijs (Cis), J. Wijkmans en A. Heesbeen.
Geraffineerde diefstallen
Op 22 juli 1947 beantwoordt de groepscommandant M. van der Sanden een brief inzake de vervroegde invrijheidsstelling (vi) van R.M. uit Vlijmen. M. is eerder tot 2 jaar veroordeeld voor diefstal en in 1946 tot 1 jaar voor heling. M. is gehuwd en heeft twee kinderen van 9 en 7 jaar. Die kinderen worden opgevoed door zijn zuster. M. heeft geen contact meer met zijn vrouw en weet niet waar ze verblijft (later in 1950 is hij van haar gescheiden). Hij wil wel weer met haar gaan samenwonen en daarom wil men advies voor een vi. Van der Sanden adviseert in zijn brief om M. niet vervroegd in vrijheid te stellen. Hij baseert zijn advies op een groot aantal feiten. M. heeft volgens hem nog nooit gewerkt. Hij heeft zijn gezin onderhouden door diefstallen. Er loopt nu een proces verbaal in verband met meerdere door M. gepleegde rijwieldiefstallen in Tilburg, samen met J.H. eveneens wonend in Vlijmen. Maar nu verblijvend in de strafgevangenis. M. gaat bij zijn diefstallen geraffineerd te werk, waardoor de politie niet altijd de door hem gepleegde feiten kan achterhalen. Volgens een proces verbaal van februari 1946 wordt M. samen met J.H. en een zekere J.R. verdacht van het plegen van meerdere diefstallen in Vlijmen. In 1945 van een diefstal in de merkfabriek in Vlijmen waarbij een grote partij roomboter ontvreemd is. Verder is er vee gestolen uit een wei en clandestien geslacht. M. en J.H. plegen de laatste tijd samen de diefstallen en ze hebben een geheime bergplaats gehad in een perceel hakhout onder Vlijmen. Daar bewaarden ze de door hen gestolen goederen. Deze bergplaats is later door de politie ontdekt. Ook worden ze verdacht van diefstallen in Den Bosch, waarbij textiel is gestolen. Zijn echtgenote (klopt niet, M. woonde samen met een gehuwde vrouw) staat op een zeer laag peil, volgens Van der Sanden, en ze wordt ervan verdacht bij derden verschillende malen abortus te hebben gepleegd. Naar zijn mening zal M. bij een vi, op dezelfde voet verder gaan met diefstallen te plegen en daarom geeft hij een negatief advies.
Bert Meijs
bmeijs@planet.nl