Marie van de Middelhaai geeft 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof.

De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie diende een beroepschrift in en beschrijft wekelijks , in afwachting van de rechtszaak, haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.

Ik zè geboren en getógen àòn de Haaistéég in Vlèèmen, dèùr óóns aalt korteweg de Stéég genoemd. ‘t Waar ‘ne zaandpad, ’n karspoor mi ’nen dréùge slóòt en ‘n inkelde waai d’r neffen. D’r stóónen mer 3 húís: ’t irste ha ’n Fraanse kap en waar in mèèn jong jaoren van Liese-n-en Andréë; dan hadde óóns bóéderijke mi-j-‘n ríéten dak, vruuger van Bart de Knéúter, en ès leste ’t houteren nóòdwóninkske van Norte-n-en Mientjes. Om d’n énen hoek wónden Tóón en Riet de Pol en om d’n aandere Jan en Kee de Gróòt in die aauw *knip waor ik nou wóón. Wij wónden ’n bietje-n-aachteraaf, war, en waren ’n echt aauwverwets bùùrtje. Wij noemden mekare-n-aalt ammaol bè de vèùrnaom, wij kinden nie aanders en wiesen nie bèèters.

Toen ik nàòr schóól gééng, leerde-n-ik vèùr ’t irst de medèèrn wèèreld kinnen. Ik gééng aalt op m’n *dèùrtrapperke nàòr schóól toe, want lópen waar ‘t nogal wèèd. Ik kwaam alle daog dèùr de C’trinastraot nàòr ’t Plèèn gerejen. Daor zaag ik op ‘ne keer vúílesbakken staon, van die zinken, wittewel. Zóiets ha’k nog nóòt nie gezíén, dè han wij thúís nie, hil óóns bùùrt nie trouwes: wij stókten óóns vúíl aalt op, aalt op de zàòterdag. Stóken, daor waren wij raozend op. Wij stóónen ès kèènder aalt mi-j-óóns néús veuraon, dè begrepte. D’r waar niks schônders ès kèèken, hoe alles opfikte. Wij han niks gin wéét van vúílesbakken of ’n tillefóón of rioléring. Wij han ’n aauwverwetse plonsplee en aauw kraanten ès pleepepier, war.

Op ‘nen dag, ik zal ’n jaor of 10 of 11 gewist zèèn, gééngen Lies en André verhúízen en krégeme nei geburen: méénsen ùìt de stad! Zij kwaam d’r èègen bij óóns vèùrstellen ès mevrouw van de Kar! Wij wiesen nie wè me hèùrden. Mevrouw? Dè kindeme nie, war. Mevrouw, dè waar ’n woord, dè ge hóògúít tégen de vrouw van d’n burgemister zéént of tégen aander hil rèèke vrouwen, die d’r defteg en duur ùìtzagen ès ùìt de Millie. Óóns nei buren zagen er niks nie defteg of duur úít; ze lékenen, krek ès wij, gewóón méénsen. Gewóón vrouwen, waor ge de vèùrnaom nie van kinde, noemde ge vruuger: vrouw. Wij pràòtten dus aalt, krek ès óver aander gewóón vrouwen, óver vrouw Kar. ’t Duurde ‘n hortje, mer op ‘nen dag kwaam se vertellen dè se Hanneke hiette. Jaorelang ’n hil lieve bùùvrouw àòn gehaad. Mer vèùr mèèn is ze aalt ’t me zó vetrouwde vrouw Kar gebléven. Houdoe, war. Marie.

Woorden ùìt m’n woordeboek:

* aauw knip = heel ouderwets, versleten huis, meestal boerderij

*dèùrtrapperke = fiets zonder rem, waarbij de trappers altijd doordraaien

Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl