Direct na de proefdirectie bij het Symfonisch Blaasorkest (SBO) van Harmonie Drunen wist hij het zeker: Dit is een mooie club met veel potentieel. Voor mij en het orkest een unieke kans om samen het beste eruit te halen. “Het voelt als een warm bad”, zegt de nieuwe dirigent Johan Smeulders (1988). De liefde tussen het SBO en deze gedreven alleskunner lijkt hiermee al snel te zijn bezegeld. Op 12 november maakt hij zijn debuut met dit orkest. Erik Vrijhoeven ging met hem in gesprek.

Waarom solliciteerde je op deze functie?

“Ik zag de vacature staan en werd er ook door een aantal mensen op geattendeerd. Eerlijk gezegd kende ik deze harmonie niet zo heel goed. Ik wist dat mijn voormalig hoofdvakdocent aan het Fontys Conservatorium in Tilburg, de heer Piet Joris, hier als dirigent destijds succesvol moderne blaasmuziek introduceerde. Wat mij het meest aansprak is de veelzijdigheid van het SBO. Bij het SBO kiest men voor afwisselende eigentijdse programma’s voor een breed publiek. Er is veel organisatievermogen in huis om allerlei projecten mogelijk te maken, wat blijkt uit onder andere de succesvolle reeksen van ’Memories and Dreams’, de concertreizen en de schoolprojecten. Bij het SBO kan ik me echt richten op alle artistieke zaken. Een groot compliment aan mijn voorganger Geert Mooren die een mooie en gezonde basis heeft gelegd. Hij heeft mij overigens fantastisch geholpen bij de overdracht.”

Wat zijn je eerste ervaringen met het orkest?

“Tot nu toe is het heerlijk om met dit orkest te mogen werken. Mijn manier van repeteren is snel opgepakt. Het orkest heeft een mooie bezetting met veel goede muzikanten. Ik leer en ontdek nu veel en zie nog veel verborgen pareltjes. De orkestleden zijn bijzonder leergierig en durven te vragen. Er hangt een prima repetitiesfeer waar er tevens ruimte is voor humor en een lach. Natuurlijk is zo’n beginperiode even aftasten en spannend, maar met een goede en gedegen voorbereiding komt het goed. Tot nu toe geeft het werken met het SBO mij vertrouwen en veel positieve energie. Ik hoop dat ik die energie tijdens de eerste repetities ook naar het orkest heb kunnen uitstralen.”

Kun jij de sound van het SBO met je ogen dicht herkennen?

“Ja, daar ben ik 100% zeker van. Geert Mooren heeft er mede voor gezorgd dat het orkest helder en warm klinkt. Ik hoop dat ik met mijn kennis en kunde mijn eigen ’handtekening’ daaraan kan toevoegen.”

Heb je een favoriete componist?

“Teveel om op te noemen. Mozart heeft mijn voorkeur vanwege zijn pure genialiteit, Mahler vanwege zijn meesterlijke symfonieën en John Williams is voor mij een levende legende. Maar de perfectie bij muziek van Michael Jackson en producties van Dr. Dré vind ik ook schitterend.”

Wat vind je van de aanpak van Harmonie Drunen?

“De vereniging heeft diverse onderdelen en eigen opleiding. Ze hebben een mooie reputatie in de regio opgebouwd. Ik ben onder de indruk van wat ik tot nu heb gezien en hoe de zaken bij de verenging worden aangepakt. Er is een werkbaar plan, een duidelijke visie en er wordt een eigen koers gevolgd. Deelname aan concertconcoursen is hier niet noodzakelijk als instrument voor kwaliteitsontwikkeling. Bij het SBO zijn er nog wel uitdagingen. Ze zouden als ze dat willen zelfs in de top van de Nederlandse blaasmuziek kunnen meedraaien. Vraag is of je dat als vereniging wil. Natuurlijk denk ik na over de toekomst en heb ik een wensenlijstje, maar dat houd ik nog even voor mijzelf. Ik wil nog met diverse mensen kennismaken binnen de vereniging en met de lokale muziekcultuur.”

Hoe repeteer je het liefst?

“Orkestrepetities zijn wat mij betreft bedoeld om elkaars partijen te leren kennen en thuis studeer je de eigen partijen. Ik ben van nature behoorlijk gedisciplineerd en doe dingen graag goed. Soms wordt het bij mij thuis weleens heel laat. Dat komt ervan als je zoveel muzikale dingen interessant vindt. Ik blijf ook graag nog even hangen na de repetitie om te weten wat er speelt en bouw graag een band op met de musici. Het culturele centrum De Voorste Venne is een hele fijne accommodatie om in te mogen werken.”

In je aanpak benoem je graag kleuren. Leg eens uit?

“Binnen de muziek is niemand belangrijker of dominanter dan de ander. Ik wil musici graag bewuster maken waardoor ze muzikale zaken nog beter begrijpen. Door middel van kleuromschrijvingen, karakters en emoties probeer ik de echte essentie van muziek over te brengen op de musici. Het wordt dan nog tastbaarder en ik krijg de muzikanten sneller mee. Bijvoorbeeld het spelen van een hele lange noot, die zal altijd van kleur (functie) moeten veranderen als de onderliggende muziekakkoorden veranderen.”

Wat is je persoonlijke muzikale doel?

“Ik geniet volop van het werk dat ik nu doe. Al lange tijd zet ik mij in voor het bevorderen van de (amateur) muziekbeoefening en alles wat daar bij komt kijken. Het Brabants Jeugd Project Orkest (BJPO) is daar een mooi voorbeeld van. Hier ben ik chef-dirigent en mede oprichter en daag ik jonge mensen graag uit voor het spelen van hedendaagse blaasmuziek. Ik geef ze graag iets mee wat ze kunnen meenemen naar hun eigen muziekvereniging. Natuurlijk heeft de jeugd tegenwoordig veel meer opties om andere dingen te doen. Ik hoop dat muziek maken geen elitaire tak van sport wordt. Vergeet niet wat de positieve invloed van muziek is voor de ontwikkeling van je brein. Meedoen met een eigentijdse muziekvereniging kan een deel van de oplossing zijn. Mooi dat Koningin Máxima, zich inzet voor ’Méér Muziek in de Klas’.

Vanuit mijn Masterclass ’Orkestrerend Leiderschap’ heb ik inmiddels mogen ervaren hoe gaaf het is om een masterclass aan jongeren uit achterstandswijken te geven. Wat een enthousiasme en talent zit er bij deze jong volwassenen. Als we geloven in de kenniseconomie dan zul je als overheid juist nu extra moeten investeren in (muziek) onderwijs en behoud van de muziekcultuur. Één van mijn primaire doelen op dit moment is om mij daarvoor in te zetten.”

Concours of een mooi concert?

“Dan kies ik voor een mooi concert. Ik ben wel voor deelname aan concoursen, maar vind dat de huidige concourssystemen voor veel muziekverenigingen en hun publiek niet doeltreffend zijn. Daarnaast ben ik tegen ’doping-orkesten’. Hiermee bedoel ik het inlenen van vaak (betaalde) niet-leden op sleutelposities. Iedereen begrijpt dat een harpiste, of pianist waarschijnlijk niet allemaal vast lid zijn. Er zijn genoeg andere methoden om de kwaliteit en ontwikkeling van orkesten te bevorderen, en niet te vervreemden van het publiek. ’Memories and Dreams’ of deelname aan ’Verrassende Ontmoetingen’ vind ik daar mooie voorbeelden van. Maar een film- of carnavalsconcert met muzikale acts of een finale van een Mahler-symfonie in een bomvolle kerk tijdens het Dickensfestijn kunnen ook helemaal geweldig zijn. Als je het publiek maar serieus neemt. Zij zijn de klant. Het is vaak ook een mooie kans om ander publiek te bereiken.”

Wat zijn je plannen met Harmonie Drunen?

“Zoals gezegd heb ik voor mijzelf een toekomstrichting in gedachte. Een dirigent heeft de primaire taak om de culturele behoefte van een gemeenschap te dienen, dus hij of zij moet goed begrijpen wat die gemeenschap nodig heeft. Deze vereniging heeft veel in huis en de samenwerking tussen de verschillende orkesten is goed. Mooi is te zien, hoe jeugdleden betrokken worden bij bijvoorbeeld, het opzetten van social-media of de artistieke programmering. Er zullen overigens altijd leden komen en gaan. Ongetwijfeld zijn er in de regio verdienstelijke muzikanten die thuis zitten omdat hun vereniging is opgeheven. Wat is er op tegen om ze eens uit nodigen om eens mee te musiceren? Het lijkt me ook gaaf om samen met het SBO mijn masterclass ’Orkestrerend Leiderschap’ voor managers en bestuurders te verzorgen. Zo heb je de mogelijkheid om weer nieuwe ambassadeurs aan je te binden en mogelijk je financiële positie te verstevigen. Verder wil ik met het SBO graag op ontdekkingsreis want je kunt met deze club vele kanten uit. Zolang we er maar voor zorgen dat we ons publiek niet uit het oog verliezen en iedereen hier plezier aan beleefd.”

Wat zijn we vergeten te bespreken?

“Ik kan nog een tijdje doorgaan, maar volgens mij hebben we een mooie rode draad te pakken. Ik zie erg uit naar het komende concert op 12 november. Daarin programmeren we ook een vragenronde voor het publiek en kan ik de repertoirekeuze en opgedane ervaringen met onze concertbezoekers delen. “

Presentatieconcert Johan Smeulders & SBO

12 november 2024 om 14.00 uur in De Voorste Venne Drunen