Marie van de Middelhaai geeft 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof.

De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie diende een beroepschrift in en beschrijft wekelijks , in afwachting van de rechtszaak, haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.

’t Nàòjaor is wir begonnen. ’t Donkert al wir vroeg en ’t wordt ók t kaauwer. Ik zè druk doende m’nen hof wèènterklaor te maoken. Ik heb vleei wèèk m’n bônnen ùìtgedaon en ‘n zàòterdag m’n snijbônnen. Ik heb de bônstaoken bij m’n geríéfhout gestóken onder d’n óverstek van m’n lôds; daor kannen ze schôn dréúg de wèènter dèùrkómen. De wèèk ervèùr hè’k m’n èèrepel (vèùr de Hàòrstéég: aarepel) ùìtgedaon. Ja, ik wéét ‘t, ’t is àòn de laote kaant, mer ’t is ammel góéd gegaon. Ze stàòn nou mi ‘ne kop d’rop in ‘n houteren ton op m’ne vèùrstal. Ja, dè wéét ik ók: vruuger bewaorde alleman z’n èèrepel (vèùr de Hàòrstéég: aarepel) onder de bedstee. Ók al zódde ’t meschient nie zeggen, erges zè-j-ik toch ’n bietje-n-’n medèèrn mééns want ik bewaor onder m’n bedstee aalt aander dinger. Ge moet bevóbbeld aalt ‘ew belastingàòngiftes bewaoren, war. Ik zó èènek nie wéten wàòrvèùr, mer ja, dè sórt geraai lig onder m’n bedstee. Dè’s sund vèùr in m’n kammenet te bewaoren, vèèn ik, daor bewaor ik liever dinger die ik gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare) nog ‘es inkèèk. Belastingpepieren vèèn ik niks nie de moeite wèèrd (vèùr de Hàòrstéég: waard) om nog ‘es dèùr te lèèzen. Mer om die nou in ’n houteren ton op m’ne vèùrstal te leggen, dè is ók wir zó wè. Dàòrom liggen m’n èèrepel (vèùr de Hàòrstéég: aarepel) op de vèùrstal en m’n belastingpepieren onder m’n bedstee, in ’t aachterste huukske want in ‘t veuronder van m’n bedstee bewaor ik dinger waor ik hendeg bij wil kannen krek ès bevóbbeld m’n kaarsen. ’t Kaarsestóóksezóén begint nou wir, war. Ik maag vanaaf de lichtendonkere gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare) ’s aoves bij ’n kaarske zitten. Zun vlamke vèèn’k prachteg om nàòr te kèèken. Daor wor ik aalt hil blij en rusteg aaf.

Nou hamme de zàòterdagenaacht Baomesweer, ’t gééng erop, hór. Ik waar d’r wel blij aaf, dè-j-‘t ’s naachs waar. Ik hèùrde hoe búíten de wèènd hoeide en de rèègen op m’n dak en véénsters nirkletterde, mer ik laag lekker wèèrm (vèùr de Hàòrstéég: waarm) in m’n bedsteeike. Tóén ik die snijbônnen en die bônstaoken opgerúímd ha, ha’k de zàòterdage*taachtemiddeg m’nen hof hil schôn in visgraot geréven: ’n plàòtje gewóónweg, zó schôn, mer dieje verrotte rèègen ha-g-‘t gelèèk weggerèèged. D’r waar de zondegemèèregen (vèùr de Hàòrstéég: zondegemaaregen) niks nie mir van te zíén. Wèèrk (vèùr de Hàòrstéég: wark) hebben is niks, mer wèèrk (vèùr de Hàòrstéég: wark) haauwen! Ik heb dàòrom de zondegenaoved gewóón vèùr m’ne trôst ’n kaarske gestókt. Houdoe, war. Marie

Woorden ùìt m’n woordeboek:

*taachtemiddeg = achtermiddag

*Baomesweer = najaarsweer

Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl