Marie van de Middelhaai geeft 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof.

De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie diende een beroepschrift in en beschrijft wekelijks , in afwachting van de rechtszaak, haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.

In Vlèèmen viereme al hil lang carneval, volges óónze carnevalspetróòn Píét van Óóijen al sééns ‘t jaor 1862. Toen hiette Vlèèmen nog gin Knotwilgendam, dè kwaam pas in 1961 bè-j-’t àòntrejen van Prééns Huipino XI. Tóén waren d’r meschient nog knotwilgen zat, mer nou ziede d’r rontom Vlèèmen bekaant gin mir staon, ès krek hier neffe de Rup, *bezuijen de *Vinkaant, daor stàòn d’r aalt nog ’n stuk of wè. Vèùr 1962 hiette de carneval vaastenaoved. Dè komt: ‘t waar tóén inkelt te dóén op d’n dèènsdegenaoved vèùr aswoenzeg in plek van die 4 daog nou. Op diejen aoved trokken de klèènmannen mi d’re rommelspot d’r op úít:

Vrouwke, ‘t is vaastenaoved,

we kómen nie thúís vèùr d’aoved.

D’aoved in de maoneschèèn

ès vaoder en móéder nàòr bed toe zèèn.

en

Tussen m’n néús en tussen m’n kin

daor paast nog wel ‘ne spekkoek in.

Alle móéders bakten diejen dag spekkoeken. Dè komt: de vaastenaoved waar de lesten aoved dè ge spekkoek móót èèten éèr saanderendaogs de vaasten begon. In de vaasten waar ’t mi spekkoek pontificaol gedaon, war. Spekkoek waar hil vruuger spekstrúíf gehieten en gewóón pannekoeken strúífkoek. Ik èèt nog alle jaoren mi de carneval strúífkoek bij m’nen artsoep. Zaoleg!

Mi-j-óóns Mariken líép ik 11 jaoren lang in de kèènderoptocht mee. Ik begon ès móéderke van Róòdkapjes, óónzen hond ès de wolf mi grutmóéders naachthimd aon en ’n slaopmuts op in de bolderkaar: ‘Witte gullie toevalleg waor óóns grutmóéder ùìthangt? We zen d’r kwèèt!’ vroegeme, onderwèèl óóns Mariken kuukskes ùìtdéélde. We gingen ók aalt mi véúl plezier nàòr de gróòten optocht kèèken. Ik moet nog laachen ès ik déénk àòn dieje mééns die hil d’n optocht *kromlíép mi-j-’n gat in z’n broek en blóéd àòn z’ne knie. Hij ha-j-‘n klèèn trekkarreke aachter ‘em aon mi-j-‘n betonnen pàòltje d’r op. En dan ríép ie ’n hilt: ‘Rotpàòltje!’ Of die lóòpgroep mi-j-’n gróòte plaot van ’t Plèèn: ‘Werp hier ’n blik op ’t nuuwe Plèèn.’ Ge kréét ’n blekken bus in ‘ew haand, die ge op die plaot móót gooien. Van zukke léút haauw ik ontiegelek van!

Ik zó nog nàòr d’n optocht gàòn, ès er dè lèèven mer nie waar. Tégesworeg is d’n illektrieke meziek van d’n optocht zó ontiegelek hard dè mèèn óòr dè nie-j-aon kannen en ik zúúk ’t nie om, krek ès de klèènmannen, mi van die illektrieke oorkappen op m’ne kop op pad te gaon. Dàòrom blèèf óóns Marie, krek ès alle vrouwen vruuger, thuís om strúífkoek te bakken. Houdoe war, Marie.

Woorden ùìt m’n woordeboek:

*bezuijen = ten zuiden van

*Vinkaant = lett. Venkant, oude benaming voor de Heidijk

*krom = mank

Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl