Marie van de Middelhaai geeft 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof.
De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie diende een beroepschrift in en beschrijft wekelijks , in afwachting van de rechtszaak, haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.
In ’n aauwverwetse boerderijbiótóóp wieren d’r hil ’t jaor deur jaorgetijen gevierd, dè wil zeggen: wieren de dooi op d’re stèèrfdag (vèùr de Hàòrstéég: starfdag) herdocht.
Nou ’n zàòterdag, de 17de fibberewaori, is ’t jaorgetij vèùr óóns Mariken zaoleger. ’t Is nou al zéúven jaoren gelejen dè-j-óóns meske-n-is gestörven. Waor blèft toch de tèèd? Ze is mer 23 jaoren oud geworren; vus te jong, war. Ze is trug nàòr de engelen gegaon, zeggen wij hier aalt, want ze waar bè lèèven vus te zaacht en vus te líéf vèùr déés harde wèèreld.
Ik wó d’r zéúven jaoren gelejen bij d’r begràòfenis tussen *vorse blumkes zetten, mer die hedde in de màònd fibberewaori nie véúl, war. Ik heb tóén 10 böskes snîwklökskes om d’r kiest gezet. Snîwklökskes zen van die prachteg schôn teer blumkes, krek ès óóns Mariken ’n prachteg schôn líéf teer meske waar. D’r vriendinnen, ammel jong mèèden, hebben d’r kiest gedraogen. Ze waren stuk vèùr stuk in ’t wit gekleeid en lékenen, krek ès de snîwklökskes, ammel hil teer. ’t Waar ’n prachtege ùìtvaort, waor ik hil véúl trôst àòn heb gehaad en nog. Vèùral toen die vriendinnen in ’t wit haand in haand om óóns Mariken d’r kiest hénen gééngen staon. Zù prachtig! Ik déénk dan ók ieder jaorgetij trug àòn óóns meske tussen die prachtige schôn téèr witte blumkes en die vriendinnen in dè zúíver wit.
Nàò de begràòfenis hè’k de 10 böskes snîwklökskes mee nàòr húís genómen en ze in m’n kuierpaoike gezet: 10 böskes van ieders 10 bluuiende snîwklökskes. Alle jaoren bluuien die oe toch zù mooi wir, war. Snîwklökskes die dóén d’r èègen hil góéd vèùrtplaanten: alle jaoren zèn ze mi méér blumkes. Zù gaauw ès ik 20 blumkes in ’n böske tel, scheur ik zun böske dèùrdemidden en maok ik d’r 2 böskes van tíén blumkes van, die ik dan wir erges wijerop in m’n kuierpaoike plaant. Dè du-j-ik alle jaoren. Ze bluuien al begin fibberewaori en op óóns Mariken d’r jaorgetij stàòn ze aalt op z’n allermóist. Ik wor aalt hil blij van die schôn téér bluuiende witte blumkes, ze zèn vèùr mèèn gewóónweg ’n eerbetóón àòn óóns Mariken zaoleger.
Giesteren waar m’ne klènzóón bè mèèn, 6 jaoren oud. Hij hì pas tot honderd leren tellen. Nou dàòr géégeme saomen dèùr m’n kuierpaoike, böskes snîwklökskes tellen, war. Hemme d’r toch twééhonderd en zéúven geteld: twéé honderd en zéúven böskes snîwklökskes! En d’r stàòn zat böskes bij van 20 blumkes of meer! Prachteg, nie. Gullie maagt hier ók grust ammaol kómen kuieren en tellen. Houdoe war, Marie.
Woorden ùìt m’n woordeboek:
*jaorgetij = lett. jaargetijde = sterfdagherdenking
*vors = vers
Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl