Bij de grootouders van Mien van Bladel in Nieuwkuijk, de familie Mostermans van Engelen, zijn zes militairen ingekwartierd. Het gezin Van Bladel bestaat uit vader, moeder, zes kinderen en een broer van de moeder die bij hen inwoont. De zes soldaten slapen op de zolder van de boerderij wat gepaard gaat met veel gekraak en lawaai. Beneden wordt wel eens gezucht, wat een lawaai, maar in de mobilisatietijd, met de angst voor een eventuele oorlog kan veel. ”Mijn moeder zei, ondanks alles, was het toch wel gezellig met zoveel jonge mensen in huis”, aldus Mien van Bladel.

Overige gebeurtenissen

De voedsel problemen nemen alsmaar toe. Steeds meer zaken gaan op de bon. De distributie van de melk voor zuigelingen en kleine kinderen gaat bijvoorbeeld soms door een aantekening met een soort code in de trouwboekjes. Soms gumde men de streepjes en stippen weg om meer melk te kunnen krijgen. Wel was er dan nog de angst dat het zou uitkomen en men daarom misschien zelfs de gevangenis in zou moeten.

Op 5 november wordt de geïnterneerde Belgische soldaat Emiel Daems (later beter bekent als Miel de smid), voorwaardelijk vrijgesteld van internering. Hij wordt te Nieuwkuijk tewerkgesteld bij smederij Gebr. Van den Oord. Het bevalt hem kennelijk goed in Nieuwkuijk, want op 30 september 1920 trouwt hij met Antonetta Pullen en krijgt er 3 kinderen. Later verhuist het gezin echter naar België.

Eind juni is in Heusden voor het eerst oorlogsbrood verkrijgbaar voor 12 cent per kilogram. De hele gemeente maakt er gebruik van en de kwaliteit is over het algemeen voldoende.

Begin december wordt van de ca. 60 trekhonden uit Heusden, Herpt, Hedikhuizen en Oudheusden uit de eerst genoemde 3 gemeenten een hond genomen tegen taxatieprijzen van 50 en 60 gulden.

Omdat de invoer van grondstoffen, nodig voor de papierindustrie, veel moeilijkheden ondervindt, kopen in december de Nederlandse papierfabrikanten in de gemeenten Drunen, Baardwijk, Waalwijk en Loon op Zand uitgestrekte mastbossen.

In 1915 geeft koekfabriek de Hoop (Van de Ven-Hendricks) uit Vlijmen, voor de jeugd een plaatjesalbum uit over de oorlog. Tegen betaling van 30 cent is deze te koop. De (gratis) plaatjes kunnen gespaard worden. Volgens de inleiding is het een populair geschreven geschiedenis, met veel illustraties van oorlogstaferelen. In het album wordt het verloop van de oorlog, tot op dat moment, aan de hand van de vele plaatjes beschreven. De koekfabriek had al eerder een plaatsjesalbum, het album ’Mooi Nederland’ uitgegeven.

In januari vliegt er een vliegtuig boven Drunen. De in het dorp aanwezige Belgische vluchtelingen menen dat het een Duits vliegtuig is, geladen met bommen bestemd voor België of Engeland. De Belgen vertrouwen het niet en blijven het vliegtuig nastaren totdat het verdwenen is.

Soms worden vliegtuigen en luchtschepen van de grond af beschoten. Vanwege vallende munitie of onderdelen wordt de bevolking aangeraden dan een schuilplaats te zoeken.

Burgemeester Honcoop van Heusden schrijft een brief naar het Ministerie van Oorlog. In die brief vraagt hij om van de stad Heusden weer een garnizoensstad te maken. Met de aanleg van de Bergse Maas en de daarbij behorende brug over de Maas is de stad Heusden, in zijn ogen, weer van strategisch belang.

Het jaar 1916

Het Duitse leger probeert een grote doorbraak te forceren bij Verdun. Dit leidt tot een tien maanden durende veldslag, waarbij Frankrijk op de rand van de afgrond komt te staan. Om een einde te maken aan de druk die de Duitsers op Verdun uitoefenden wordt in juni bij de rivier de Somme een gemeenschappelijke Frans-Britse aanval opgezet, maar die loopt uit op een fiasco.

De Britten verliezen alleen al op de eerste dag van deze slag 60.000 man: gedood, gewond, vermist of krijgsgevangen gemaakt. Aan het eind van het jaar worden de Duitse troepen ten slotte weer teruggedreven tot aan hun oorspronkelijke stellingen. De verliezen aan beide kanten zijn enorm.

In januari 1916 maakt de commissaris van de Koningin, Van Voorst tot Voorst, namens de commandant van het veldleger, een aantal verordeningen bekent i.v.m. het komende carnaval. Het is verboden met het carnaval op 14, 15 en 16 februari, gemaskerd of verkleed op de openbare weg te komen. Ook het houden van gemaskerde of gekostumeerde danspartijen is op die dagen verboden

De militairen

Op zondag 6 januari wordt in Drunen een militair opgepakt die vernielingen heeft aangericht in een café. De kachel en diverse lampen moesten het ontgelden.

Met Pasen geeft het stafcorps van de artillerie, omdat er geen Paasverlof gegeven kan worden, op de Vismarkt te Heusden een concert om enige afleiding te bezorgen aan de militairen uit de omgeving. Ook veel burgers zijn door het mooie weer samengestroomd om van de muziek te genieten. Met het zelfde doel worden op dinsdag verschillende wedstrijden gehouden, zoals een voetbalwedstrijd, hardlopen, korfbal, speerwerpen etc.

Op zaterdag 6 mei hebben de troepen uit Heusden en Herpt weer een ontspanningsdag. ´s Morgens zijn er wedstrijden in revolverschieten en het snel en juist in de richting brengen van een vuurmond door de artilleristen. ´s Middags zijn er wedstrijden in o.a. discuswerpen, kogelstoten en hoogspringen.

Het muziekkorps van het 1e reg. Veldartillerie weet de stemming, ondanks het slechte weer, er goed in te houden. De wedstrijd tussen de vier volledige stukken vallen erg in de smaak. Als ze in het bivakvorm zijn opgesteld, dus met afgespannen en afgezadelde paarden, worden de stukken gealarmeerd en moeten ze zo snel mogelijk op ca. 100 meter afstand stelling nemen. Zo doende is te zien hoe de stukrijders en kanonniers zo snel mogelijk proberen hun paarden op te tuigen, aan te spannen, hun plaatsen op de paarden en voertuigen in te nemen om dan, in galop, proberen het stuk zo snel mogelijk op de juiste plaats in stelling te brengen.

Bert Meijs

bmeijs@planet.nl