In de schooltuin van de Johannes Paulusschool komen leerlingen tot bloei. Heemtuin De Meulenwerf is een leerzame plek. Daar komen scholieren veel te weten over onder andere voedsel, natuur, insecten en biodiversiteit.

Door Hans van den Eeden

De Heemtuin in Heusden aan de Molenstraat is een veelzijdige locatie. De Meulenwerf is een bijzondere levende plek voor natuureducatie. Het geeft een beeld van veelal historische planten en cultuurgewassen. De tuin functioneert als schooltuin voor leerlingen van groep 4 van de Johannes Paulusschool. Op woensdagochtend lopen de scholieren onder lestijd, onder begeleiding van een leerkracht, naar deze bijzondere plaats. De ervaring leert, dat de schooltuin een uitdagende praktische leeromgeving is. Het is tevens een locatie waarbij theorie en praktijk samenkomen. De tuin wordt door de kinderen zelf onderhouden. Hierbij worden ze ondersteund door ervaren vrijwilligers, zoals Lida Valk, Doris Gille en Beppie Smits. “Samen met de scholieren wordt een beplantingsplan gemaakt. Ze beleven en ontdekken de natuur van dichtbij. Door hun wekelijkse lessen zien ze hoe hun geplante zaden zich langzaam ontwikkelen”, aldus Lida Valk. Gebleken is dat deze vorm van ervaringsgericht onderwijs enorm aanslaat bij de scholieren. Door deze aanpak worden tevens de sociale en praktische vaardigheden vergroot. De ervaringen krijgen ook in de klas een vervolg. Juf Karin van de Heuvel is erg blij, dat de Heemtuin en de vrijwilligers deze vorm van onderwijs mogelijk maken.

Trotst op de oogst. (Foto: Hans van den Eeden)

Oogst

Door zelf ‘vuile handen’ te maken krijgen thema’s als kringloop, herkomst van planten en de betekenis van voedsel een vervolg. Ook leren de kinderen stapsgewijs wat de relatie is tussen voedsel en gezondheid. Tijdens een bezoek aan de schooltuin wroeten ruim 20 kinderen in de aarde. Aanvankelijk aarzelden sommige kinderen om ‘vuile handen’ te maken. Maar door de lol veranderde dit snel. Dat gold ook voor regenwormen, slakken en ander ongedierte die men in de aarde tegenkwam. Tot genoegen van de scholieren zien ze iedere week de planten verder groeien. Beppie Smits toont zich enthousiast over het verloop en de resultaten van het project. Volgens haar ervaring slaat het enthousiasme van de kinderen over naar de vrijwilligers. Gedreven vertelt ze, dat het groenproject leerzaam en maatschappelijk is. "Kinderen leren door samen te werken, dat het ‘resultaat’ vanzelf ‘boven komt drijven’." Trots bezoeken de scholieren buiten schooltijd regelmatig hun schooltuin. Met een brede glimlach tonen ze dan de resultaten aan de familie en vrienden. Tijdens een onlangs gehouden ‘Oogstfeest’ was het raak. Gedurende het feest werden diverse groenten, zoals rabarber, sla, tuinbonen en venkel geoogst. Onder begeleiding leerden de scholieren hoe je het beste de groenten op een verantwoorde wijze kunt oogsten. Dat geldt ook voor de resultaten van de vele kruiden. De kinderen hebben de afgelopen periode veel over de functies van de kruiden geleerd. Enthousiast werd de peterselie, maggiplanten, rozemarijn en bonenkruid geoogst. Daarna werden ze handzaam gebundeld. Dat gold voor de takjes oregano, geurende bieslook, citroenmelisse en tijm. Doris Gille is al enige tijd actief bij het project van de schooltuintjes. Gedreven vertelt ze, dat het stevig ‘aanpoten’ is, maar dat het haar veel voldoening geeft. De kinderen leren veel over de groei van planten en kruiden. Ook leren ze hoe je bloemen kunt drogen. Altijd leuk voor een cadeau voor vader- of moederdag.

Resultaten van wroeten in de aard. (Foto: Hans van den Eeden)

Leerzaam project

Na het oogstfeest nemen de scholieren in bakken hun producten trots mee naar school. Dit om deze op het schoolplein tijdens een fancy-fair te verkopen. Veel ouders herinneren zich uit eigen ervaring nog hun eigen schooltuintje. Net als hun kinderen ging het om planten, wieden, water geven, oogsten, koken en natuurlijk proeven en eten. Aan de verbouwde producten worden allerlei positieve eigenschappen toegeschreven. Voorbeelden zijn versterking van het zelfbewustzijn (trots). Verder is het een training in zorgzaamheid, geduld en doorzettingsvermogen. Het project van de Johannes Paulusschool is bijzonder en vraagt om een vervolg. Met name deze vorm van ervaringsgericht onderwijs kan de leerlingen veel brengen. Als neveneffect bezoeken Heusdense kinderen vaker de Heemtuin. Dat geldt ook voor de educatieve Kleppermandagen, die in de Heemtuin worden gehouden. Een bezoek herinnert aan de vele stadsboerderijen van de vesting. De tuin is een toplocatie om het verleden met het heden te verbinden. Het is geen plukplek, maar wel een plaats om te ontdekken en te genieten. Naast een wandeling is het ook een mooie locatie om te onthaasten.