Marie van de Middelhaai geeft ruim 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof.
De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop. De rechtszaak bij de Raad van State heeft 27 mei plaatsgevonden. Het is wachten op de uitspraak.
Dèur al dieje rèègen die-t-er gevallen is, is m’ne moeshof ’n raampgebied geworren. Man, man, ’t is ditte jaor echt jaanken mi de pet op. Al m’n zàòdgóéd is opgezaaid, mer opkómen, hó mer. Om dàòrom gàò’k nou van d’n èèremoei (vèùr de Hàòrstéég: aaremoei) op de kaol stukken laand mer bônnen zetten. Ik hè nog zat bônnen van vleei jaor liggen, tóén ‘t ’n goei bônnejaor waar. Dan mer hil de wèènter àòn de witte en brúín bônnen, war. Ge moet toch wè te èèten hebben. Ik heb éèn geluk en dè is dè m’ne krul wel opgekómen is, want ik zó-j-‘t lèèven zonder *krulpetàòzie toch nie àòn kannen, îrlek waor nie. Die èèt ik in de wèènterdag oe toch zó gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare),’t allerliefste mi-j-’n stukske gekruijde zalm d’rbij. Zaoleg, hór, méénsen!
Mer dè kwaoi weer is nie-j-‘t énegste wè-j-ik hier moet overlèèven. ’t Stikt hier van de eksters. Die zèn ditte jaor *straanter ès óòt teveuren. Ik kan de katten nog nie voeieren of ze kómen mi vol *móélen al ’t kattevoeier kúís en kaol opfrèèten. En dè-j-is nie ’t énegste. Ik von wèèkenlang gin inkel aai van óóns kiepen. Ik docht in d’irst dè se die nie legden vanwéges dè kwaoi weer. Mer op ‘nen dag hèùrde-n-ik himmel vanùìt m’ne moeshof ’n kiep mi zunnen aaierlegkaokel kaokelen. Ik wies gewóón zéker dè se ’n aai gelééd ha. Ikke d’r op aaf. Ik zie ze van ’t hooi op de platte waogen afkómen; ikke dieje waogen op en in ‘t hooi àòn ’t zúúken. Von ik daor ’n wèèrm (vèùr de Hàòrstéég: waarm) aai, mer ‘n ekster ha d’r al ’n gat in gepikt en al ’t strúíf opgeslobberd. Ha-j-ik inkelt ’n half aai mi-j-’n gaopend gat en nog mer ’n klèèn bietje strúíf d’rin. Dè’s kwaoie kost, hór. Nou doe’k van ellende m’n kiepehok mer dicht laoten tot ze d’r aaier gelééd hebben, dè’s mirstal pas rond 12 uren.
Dan nog de pinégeltjes; die zen, krek ès eksters, raozed op kattebrökskes, war. Ik doe óóns katten dàòrom ammel vórt in ’t klompehok voeieren. Dè helpt góéd tégen eksters, mer nie tégen pinégels. Onderlest hèùrde-n-ik ammel ‘n aoreg gelúíd in’t klompehok. Ik kos ’t nie thúísbringen. Ikke zúúken wè-j-’t waar. Von ik ’n klèèn pinégeltje onder in ‘ne gieter. Gelukkeg zaat er gin wàòter in. Hij pebeerde d’r ammel ùìt te klimmen mer gleei alle keren trug. Dè hèùrde-n-ik. Ik wies nie dè pinégels in gieters konnen klimmen. ’t Is mer góéd dè-j-ik nie dóòf zè, aanders ha-t-ie-j-’t nie óverlèèfd gehaad! Houdoe en ammel ’n goei vekaansie, war. Marie
Woorden uit m’n woordeboek:
béziën = bessen
krulpetàòzie = boerenkoolstamppot
straant = brutaal
móél = mond, bek
Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ VLIJMEN, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl