Tijdens de komende Open Monumentendagen op 14 en 15 september openen tal van monumenten hun deuren. Voor het eerst wordt tijdens de Monumentendagen samengewerkt met de gemeente Heusden, ’s-Hertogenbosch en Vught.
Door Hans van den Eeden
Bezoekers worden uitgenodigd om te voet of op de fiets de belangrijkste plekken van Het Beleg van ‘s-Hertogenbosch in 1629 te verkennen. Mede aanleiding voor de samenwerking is de samenhang tussen aangelegde vestingwerken. De ‘Route Linie 1629’ van 49 kilometer voert door ’s-Hertogenbosch, Heusden, Sint-Michielsgestel en Vught. Op iedere gewenste locatie kan de route gestart worden. In de sfeer van Het Beleg van ’s-Hertogenbosch wordt de bezoeker mee naar het verleden genomen. Tijdens de Tachtig Jarige Oorlog (1568-1648) maakten de Nederlanden zich los van het Spaanse Rijk. Het Staatse leger onder leiding van Frederik Hendrik, prins van Oranje, belegerde toen bij verrassing deze ‘Spaanse stad’. Toeval of niet op dezelfde dag als Monumentendag, 14 september 1629, gaf het Bossche garnizoen de strijd op. Toen kwam de stad onder het gezag van de Nederlandse republiek. De opzet van de Monumentendag sluit naadloos aan bij het landelijke thema: ‘Erfgoed van routes, netwerken en verbinden’. De gemeentelijke Werkgroep Monumenten heeft met ambitie de activiteiten in de gemeente Heusden uitgewerkt. Belangrijk hierbij was de bijdrage van de Heemkundekring Onsenoort. Op 15 september wordt de Open Monumentendag in de vesting gehouden. Op dezelfde dag is de Vlijmense Protestantse kerk opengesteld voor het publiek. Dit is een van de oudste bouwwerken van De Langstraat. Deze kerk werd al in 1285 genoemd. Om 13.00 uur organiseert de Heemkundekring Onsenoort een wandeling vanaf de kerk naar het Maasmonument in de Biessertpolder. Tijdens de wandeling van 2.5 uur wordt uitleg gegeven over de betekenis van de dijken en het water bij het Beleg van ’s-Hertogenbosch in 1629. Wie Vlijmen bezoekt kan en mag niet om de Boerderij uit 1650 van Marie van de Middelhaai heen. In het dialect neemt ze de bezoekers mee naar de geschiedenis en het ‘ge-emmer’ over haar boerderij. Zij ondersteunt dit met acts en muziek.
Toren Honsoirde in Nieuwkuijk. (Foto: Hans van den Eeden)
Kunstvesting
Aan de rand van Nieuwkuijk bevinden zich de voormalige abdij Mariënkroon, thans Mariapol, en de toren van Kasteel Onsenoort (1388) die te bezoeken zijn. In de historische toren worden ook kunstwerken geëxposeerd. Een bezoek aan het Abdijmuseum is een aanrader. In Heusden-vesting gaan monumenten en kunst hand in hand. Op 25 locaties exposeren kunstenaars -traditiegetrouw- hun creaties. Dit gebeurt in monumentenpanden en voor het eerst – in de sfeer van ‘groen erfgoed’- in tien monumentale tuinen. Een wandeling langs de vestingwerken over de wallen is een aanrader. Verder is het Demerrondeel, gelegen aan de voormalige stadsgracht een bezoek meer dan waard. Dat geldt ook voor de Evangelisch Lutherse kerk. Dit kerkje in de Putterstraat is tijdens de nadagen van de Tweede Wereldoorlog vernield en opnieuw opgebouwd. De geschiedenis van de Heusdense Lutheranen gaat terug naar 1770. Inspirerend is een bezoek aan het fraaie Gouverneurshuis met een rustgevende tuin. Verschillende exposities op het gebied van cultuurhistorie en beeldende kunst kunnen worden bezocht.
Ook de molens in Heusden zijn te bezoeken. (Foto: Hans van den Eeden)
Maaihoeve
Ook kan men oog in oog staan met de nieuwe aanwinst: het portret van de jonge baron Van Friesheim (1642-1733). Het fraai gerestaureerde pand Huize Beelaerts, van Stichting Hendrick de Keyser geeft een goed beeld van een voormalige werkplaats en boerderij. Verder is een van de vele voormalige stadsboerderijen aan de Herpsestraat 2 te bezoeken. Dat geldt ook voor de drie standerdmolens, waarbij de ‘mulders’ gedreven de wieken laten draaien. Ook vertellen zij over de betekenis van het gezegde ‘draaien voor de prins’. Immers, als de stad was belegerd dan draaiden toch de wieken. Dit om aan de vijand de suggestie te wekken, dat men voldoende voedsel had. Verder zijn enkele panden in de Wittebroodstraat opengesteld. In het bezoekerscentrum van het voormalige stadhuis krijgt de bezoeker informatie over de cultuurhistorie van de vesting. In Drunen is de voormalige boerderij De Maaihoeve (1579) met een expositie te bezoeken. Het herinnert aan de middeleeuwen. Wie toen van ’s-Hertogenbosch naar Antwerpen of Brussel reisde passeerde deze markante locatie. De boerderij is verrijkt met authentieke details en ademt de sfeer van het ‘echte Brabantse leven’. Tevens is een kleine expositie over de geschiedenis van Giersbergen ingericht. Deze is op zondag 15 september tussen 10.00 en 16.00 uur te bezoeken. Op zaterdag 14 september zal heemkundige Bart Beaard om 11.00 uur een gratis lezing over de Heusdense monumenten in de bibliotheek van Drunen verzorgen. Graag aanmelden via: www.bibliotheekheusden.nl/activiteiten. Zie ook: www.bezoekmonumentendag.nl en www.kunstvesting.nl