Marie van de Middelhaai geeft ruim 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof. De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie beschrijft wekelijks haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.

November is wir in ’t laand: ’t wordt wir kaauwer, de daog korten en we zitten ammaol wir wè meer binnen, lekker wèèrm (vèùr de Hàòrstéég: waarm) bè de kachel. D’n borstrok lig al klaor vèùr ès de vríés gàò kómen. Sommegte van jullie zitten aoved àòn aoved aachter die gróòte gluuilaamp, mer ik stèèk gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare)-n-’n kaarske-n-aon en gàò daor dan nàòr zitten te kèèken. Dè vèèn ik aalt oe toch zó schôn. Zun kaarsvlamke dè stàò nóòt nie stil, war, daor kande hendeg ‘nen hillen aoved nàòr zitten te kèèken en ‘ew èègen toch nie vervélen. Ik wor daor aalt hil rusteg van. Ik krèèg dan aalt van die geweldege invallen vèùr ’n Sundereklaossepríés of vèùr ’n gedicht d’rbij of ’n nei lieke.

Omdè-j-’t vandaog d’n elfde van d’n elfde-n-is, hè’k krek ès alle jaoren op ‘nen ùìtgeholde pompóén ‘n schôn taffereeltje ùìtgesnejen. Dè du-j-ik aalt vèùr Sinte Martinus, want d’n 11de van d’n 11de is humme naomdag, war. Ik zè naor Martinuzze genoemd. Mèènen irsten dóòpnaom is Martina. Ja, dan moete ‘ewe naomdag wel eer àòndóén, war. Ditte jaor hè’k aanders ès aanders m’n èègeste bóéderijke d’r mer ‘es op ùìtgesnejen mi wè sterrekes d’rbij en de maon en ‘ne kaolen bóòm. En netuurlek ‘n kaarske d’rin àòngestóken. Hil zun taffereeltje komt mi zun kaarsvlamke gewóónweg tot lèèven, war. ’t Licht schèènt zù schôn dèùr de ràòmkes hénen, ge kant van ’t kèèken gin genoeg krèègen. Ik vat er dikzat m’n blokflúít bij en gàò dan ’n möpke zitten spéúlen. Ja, méénsen, óóns Marie is van d’aauwverwetse éènvoudege knéúterege gezelleghed.

’n Vèèventwinteg jaor gelejen schrééf ik m’n allerirste èègesgeschréven lieke óòt. ‘t Moiste fist van al is toch óóns Braobants carneval, hè’k ’t gehieten. ’t Hi jaorenlang op de plaank blèèven liggen, mer mi m’ne leste verjaordeg hè’k daor ’n filmke van opgenómen: mi-j-óóns Mimpseflimps die aalt alles filmt en knipt en plekt, óóns Kaot mi d’re gróòte trom, óóns Miran mi twee deksels, óóns Bernedíén mi de piespot en de pleeborsel, Hannes en Trui ùìt Wolk mi ‘ne petàòziestaamper en ‘nen houteren lépel en ’t wasbord mi ‘nen borsel en Driek ùìt d’n Hoek mi ‘nen emallieën emmer. En nie te vergéten óóns Marie èèges mi d’r trompetje. Och, wè hemme toch léút gehaad. We hebben mi-j-al óóns instrementen meziek lóòpen te maoken en ùìt volle borst óóns lied gezongen. Gelaachen dè me hebben. Nàòderaand zemme ók nog stéveg àòn d’n bik gewist: àòn de snert mi de strúífkóék. Ge kunt mi hil wèèneg toch hil véúl schik mi mekare hebben en ’n tevrejen lèèven.

Houdoe, war. Marie

Woorden uit m’n woordeboek:

knéútereg = eenvoudig knus, oudbollig gezellig

strúífkoek = pannenkoek

Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl