Wanneer valt het woord 'integratie'? Bij onlusten met een vermoeden dat er Marokkaanse jongeren bij betrokken zijn. En wie Marokkaan zegt, zegt moslim. Dus: niet geïntegreerd. En dan weten dat een partij met die laatste opvatting nu leidend is bij het regeren van dit land. Het woord 'integratie' betekent in feite zoveel als: voldoen aan ónze normen en waarden. De laatste weken was dit weer “hot item” in het maatschappelijke en politieke debat.

Wat mij opvalt? Dat dit woord niet valt als boeren de wegen blokkeren, mesthopen voor gemeentehuizen gooien of met fakkels voor huizen staan van bewindslieden. Ook niet als voetbalhooligans de boel kort en klein slaan en zich te buiten gaan aan antisemitisch verbaal geweld of andersoortige haat. Evenmin als studenten al dan niet gemaskerd maar wel vrij agressief voor de Palestijnse zaak opkomen.

Door dat label 'niet geïntegreerd' te koppelen aan een specifieke groep, isoleer je die groep en verklaar je deze tot 'niet meer welkom'. Dus: paspoort afpakken en afvoeren. Dat is toch het geluid dat voortdurend klinkt of dat je misschien zelf ook denkt?

Integratie komt van het woord 'integer'. Dat is Latijn voor gaaf. De eeuwen door vanaf het begin van de vorming van ons land ging het om het vervlechten van wie nieuw kwam met wie er al was. Een in elkaar steken van handen, die bereid waren samen te participeren en zo tot een 'gaaf' of integer land te komen. Een nieuwkomer heeft daar tijd voor nodig. Ook al kom je uit een naburig land, het gaat nooit vanzelf. Ik heb het zelf ook ervaren. Als het niet gaat om een enkeling her en der maar om nieuw binnenstromende groepen, duurt dat samen aan de slag langer en is het niet te voorkomen dat dit gepaard gaat met de nodige hobbels. Hoeveel en wie je toelaat, kan dan ook een vraag worden. Maar wie je toelaat, in welke status ook, daar heb je een verantwoordelijkheid voor. In dat geval geldt maar één geluid: steek een hand uit, heet welkom, geef een plek, laat hem of haar deelnemen aan het ene lichaam dat samenleving heet en schep daartoe de voorwaarden.

Stel nu dat Jezus nu op kerstwolken zou verschijnen. Is het dan denkbeeldig dat Hij zou uitroepen: jullie zijn niet geïntegreerd. Niet geïntegreerd in het koninkrijk van mijn Vader. Jullie hebben van het feest van de geboorte van mijn Zoon religieus sentiment en commercie gemaakt. En wie hier niet aan meedoet, wie volstaat met een kaars voor het raam, is die nog wel geïntegreerd? Zij die afzien van pompeuze kerstmaaltijden met reuze kalkoenen of van koude rollades met een glibberig sausje; zij die gewoon hutspot of erwtensoep eten, zijn die niet langer geïntegreerd?

Het evangelie is helder over Jezus’ integratie. In de ogen van de hoeders van de toenmalige normen en waarden was hij een 'outcast'. Zij zochten Hem dan ook te doden, wat hen handenwrijvend nog lukte ook. Is Hij niet bij uitstek de vreemdeling die niet voldeed aan de waarden en normen van toen en ze in vraag stelde?

Met Kerst lezen we dat Hij geboren wordt in een stal, omdat voor Hem geen plaats was in de herberg. Je kunt dat ook vertalen als: omdat de herberg voor Hem geen plaats was. De herberg als teken van knus onder elkaar. Blijkbaar wilde Hij daar niet zijn.

In een kribbe wordt Hij neergelegd; een voorteken van de man die geen plek heeft om zijn hoofd neer te leggen. Het maatschappelijk uitschot van die dagen -herders- en buitenlanders -wijzen uit het Oosten- zijn de eersten zijn die voor Hem door de knieën gaan. Zijn geboorte, zijn leven en persoon zijn niet zozeer een antwoord op onze vragen maar veeleer een vraag voor de antwoorden die we al te vanzelfsprekend vinden. Kerstmis vieren is dan ook onze eigen normen en waarden kritisch durven bevragen; het eigen gelijk durven relativeren, vreemdeling durven worden in wat zo vertrouwd leek. Vrolijk en vrij een onaangepaste worden die juist daarom de vreemde ander misschien beter begrijpt.

Een Zalig Kerstfeest

Pastoor David Lebrun