Marie van de Middelhaai geeft ruim 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof. De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie beschrijft wekelijks haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop.
Zondeg de 26ste jannewaori gàò-g-’t gebeuren dè-j-óóns Marie en de prottestaanse kerk de haand inéèn slaon vèùr ’n resteraosieconcert vèùr de prottestaanse kerk en Marie d’r bóéderijke, Vlèèmes aauwste gebouwen. We gàòn d’r wè van maoken! ’t Kost 12,50 de man (incl. ’n aauwverwets lekker bekske) mer ge maagt grust meer géven!
‘t Concert hiet: de léveslóòp van krib tot kaas en gàò óver ’t lèèven vruuger van wieg tot graf, van geboorte tot stèèrven (vèùr de Hàòrstéég: starven).
’t Begint bè de geboorte van ’t kiendje in de bedstee. Dieje klèène kwaam dan in’t kribke bóven ’t vóétèènd te liggen. Mer hoe déénen ze’t vruuger èègelek ammaol tóén de Pampers, de *plestieke bruukskes en de pieszèèltjes nog nie ùìtgevonden waren? Daor zingt en vertelt óóns Marie ammel óver.
Wè is ’n plat kèènd en ‘ne komvórt en waor gàò-g-’t liedje ‘Hansje sjokken, trek ‘em àòn z’n rokken’ nou pecies óver? Ès ge dè gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare) wilt wéten, komt dan zondeg de 26ste mer gaauw lùìsteren dan.
In 1890 waar de leerplicht nog nie ùìtgevonden, dus nie alleman leerde lèèzen en schrèèven, inkelt de rèèkere méénsen, mer waor en hoe leerde-n-’n èèrm (vèùr de Hàòrstéég: aarm) kèènd dan ’n ambaacht om laoter rond te kannen kómen? Óóns Marie za daor alles óver vertellen en làòt ‘ew meepessaant ok nog ‘es ok ’n *gillemestie-oefening dóén ùìt dieje tèèd.
Ès ge ‘nen *halfwaas wiert en óòg vèùr d’aander geslaacht begost te krèègen: waor déénde vruuger dan toch ‘n medje-n-op of ‘ne vrijer, want de biëscóòp waar nog nie ùìtgevonden en d’n disco ók nie. Hoe gééng dè toch ammaol? D’r wier zat getrouwd, ammel rond de 30 jaoren oud. D’r waar nog gin illektrieke meziek ùitgevonden, hoe fisten de méénsen in dieje tèèd?
D’r wier véúl gestörven in vruuger jaoren, bekaant de helft van de kiendjes hémelde vèùr hullie aauwlui en ók véúl móéderkes störven nogal ‘es in’t kraombed. D’r waren alderaande ziektes en bekaant niks gin médecèènen. ’t Lèèven waar hil aanders ès nou, war. Hoe gééng ‘t ès ge aachter blééft mi ‘nen hille stréùp jong zonder al die ùìtkeringen van vandaog d’n dag?
En dan te lange leste, de begràòfenis … hoe gééng er die àòn toe en wàòrom wier d’r bij ’n koffietàòfel op ‘nen halve mik de man geteld en wier-t-er nou toch aalt kaas geprizzenteerd?
Ge gàò-g-‘t zondeg de 26ste meemaoken. Kàòrtjes zen te bestellen bij Anja van den Bosch 06-18558147 en bij óóns Marie.
Houdoe, war. Marie
Marie van de Middelhaai.
Woorden ùìt m’n woordeboek:
resteraosie = restauratie
gillemestie = gymnastiek
plestieke = plastic
halfwaas = halfvolwassen, puber of adolescent
Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl