Het verhaal van de verzetsheldin Hannie Schaft spreekt tot de verbeelding. Dit bleek tijdens de acht voorstellingen van de Haarsteegse toneelgroep Ernst en Luim in De Steeg in het kader de 80-jarige bevrijding van Haartseeg.
Door Hans van den Eeden
Tijdens de uitverkochte voorstellingen werd het publiek indringend meegenomen naar het leven van Hannie Schaft (1920-1945). Vanaf het begin van de voorstelling werd het publiek emotioneel geconfronteerd met de Tweede Wereldoorlog. Door de intensiteit van het toneelspel werd het geen vrolijke uitvoering. Het thema stemt tot nadenken en dreunt nog na. Het verhaal draait om de roodharige rechtenstudent Hannie Schaft. Zij is in 1920 geboren, en ook bekend als Jopie. Tijdens haar studie in 1938 aan de Universiteit van Amsterdam is het haar inzet om mensenrechten advocaat te worden. Daar raakt ze bevriend met Joodse medestudenten. Door haar open vizier wil ze haar ogen voor de wereld niet sluiten. Samen met anderen ziet ze hoe deze wereld om haar heen door de Tweede Wereldoorlog sterk verandert. Hierbij worden ze met de boze wereld vol onrecht en wantrouwen geconfronteerd. Duidelijk wordt dat ze niet bij de pakken neer wil blijven zitten. Regelmatig ontploft haar ambitie in heftige confrontatie met haar ouders. Tijdens het stuk blijkt dat Hannie niet alleen wil lezen over onrecht, maar er daadwerkelijk iets aan wil doen. Dit brengt tal van dilemma’s met zich mee. De vraag is ook op wie je kan vertrouwen? Het publiek zat op het puntje van de stoel en zag hoe Hannie, betrokken gespeeld door Susan Willemse, de handen uit de mouwen wil steken.
Tijdens de uitvoering. (Foto: Eric Meuffels)
Raad van Verzet
Door haar aansluiting bij de Raad van Verzet zet ze zich ervoor in, dat kwetsbare mensen kunnen onderduiken. Op indringende wijze speelde Maarten van den Broek de rol van de verzetsstrijder Ko. Charlotte van den Bosch kroop met emotie in de huid van Truus. Dat gold ook voor Anne Bekker die, met felheid door het onrecht, zich volledig in de rol van Freddie had ingeleefd. Na aarzeling sluit Hannie zich gemotiveerd aan bij het gewapend verzet. Tijdens de intensieve voorstelling werd duidelijk dat haar drijfveer niet vrijblijvend is. Tevens plaatst het haar en andere verzetsstrijders voor tal van dillema’s. Snel wordt duidelijk, dat er een spanning aanwezig is tussen het individueel en het landsbelang. Daarbij speelt de vernietiging van de Joden een belangrijke rol. Zich bewust van de verantwoordelijkheid en de kwetsbaarheid gaat de verzetsgroep aan de slag. Aanslagen op landverraders en andere verzetsdaden volgen elkaar in rap tempo op. Tijdens de opvoering werd duidelijk dat de mede-verzetsstrijders kwetsbaar zijn. Dat motiveert haar sterk om zich te wreken. In De Steeg keek het publiek met ‘plasjes in de handen’ naar het verleden. Tachtig jaar na de bevrijding heeft de uitvoering niet aan actualiteit verloren. Dagelijks worden we met oorlogen, bedreigingen en de media geconfronteerd.
Regisseur Harold Schraven. (Foto: Hans van den Eeden)
Adembenemend
Door het adembenemende en waargebeurde verhaal was het voor de spelers, de betrokkenen en de bezoekers niet vrijblijvend. Het was een prachtige voorstelling, waarbij de mix van onverschrokken moed, verantwoordelijkheid en wanhoop naar boven kwam drijven. Aan het einde met zicht en hoop op de bevrijding. Maar het liep voor de verzetsstrijdster anders af. De Haarlemse Hannie Schaft werd op 17 april 1945, drie weken vóór de bevrijding, door de Duitse bezetters in de duinen bij Overveen geëxecuteerd. Bij de ontknoping van het stuk werd duidelijk dat de strijd voor rechtvaardigheid van de roodharige een groot offer was. De aanwezigen in de zaal werden zich bewust dat, door haar onverschrokken moed, een groot offer was gebracht. Het past binnen de traditie van Ernst en Luim om een maatschappelijk betrokken stuk op de planken te brengen. Bijzonder aan de uitvoering was het decor, waarbij de spot op de scènes werd gezet. Duidelijk is dat Ernst en Luim als collectief opnieuw een bijzondere voorstelling heeft gespeeld. Na afloop was er terecht een groot applaus voor zowel de spelers als de crew. Terecht werd de bevlogen regisseur Harold Schraven extra in het zonnetje gezet.